Maliye, Sanal POS Üzerinden Yapılan Kayıt Dışı Satışların Peşinde
Hazine ve Maliye Bakanlığı, dijitalleşen ticaret ortamında kayıt dışılıkla mücadele kapsamında sanal POS kullanılarak gerçekleştirilen satışları yakın takibe aldı. Gelir İdaresi Başkanlığı, özellikle internet üzerinden yapılan işlemlerde vergi kaybını önlemek için önemli adımlar atıyor.
Sistem Dışı Kalan Satışlar Nasıl Belirleniyor?
Elde edilen bilgilere göre, Gelir İdaresi, sanal POS’lar aracılığıyla gerçekleştirilen satışları detaylı olarak analiz etti. Sosyal medya platformları ve e-ticaret siteleri üzerinden yapılan işlemler artık Maliye’nin merceğinde. Ekonomist Muhammet Bayram’ın CNN Türk yayınında yaptığı açıklamalara göre, fiş veya fatura kesilmeksizin yapılan işlemler ciddi bir vergi kaybına yol açtı.
Yaklaşık 37 milyar TL’lik kayıt dışı gelir tespit edildiğini belirten Bayram, birçok satıcının ürün satışını sanal POS aracılığıyla gerçekleştirdiğini ancak belge düzenlemediğini ifade etti. Hatta bazı durumlarda ödeme bağlantısı ya da IBAN bilgisi alıcılara WhatsApp gibi uygulamalardan gönderiliyor. Oysa kredi kartıyla ödeme alındığında mutlaka fiş ya da fatura düzenlenmesi gerekiyor.
Sosyal Medya Satıcıları ve Yeni Nesil Gelir Modelleri
Instagram’dan satış yapanlar ve YouTuber’lar da bu denetimlerin kapsamı içinde. Devlet, bu yeni dijital gelir modellerine yönelik kolaylaştırıcı çözümler sunmuştu. Beyanname zorunluluğu olmadan banka hesabı üzerinden otomatik vergilendirme sistemi devreye alınmıştı. Ancak bu sistem dışında gelir elde eden ve vergi ödemeyen çok sayıda kişi tespit edildi. Gelir İdaresi, bu satışları kayıt altına almayanlar nedeniyle 37 milyar TL’lik bir vergi kaybı ortaya çıktığını duyurdu.
Denetim Mekanizması Nasıl İşliyor?
Denetimlerde yapay zekâ destekli analiz sistemleri devreye alınmış durumda. Tüm POS işlemleri Bankalararası Kart Merkezi'nde kayıt altına alınıyor. Denetim mekanizması ise şu şekilde işliyor: POS cihazıyla yapılan toplam satış tutarı sistemden çekiliyor, ardından bu satışların karşılığında beyan edilen faturalar kontrol ediliyor. Örneğin bir işletme 1 milyar TL'lik sanal POS satışı yaptıysa, bu satışlara ilişkin fatura düzenlenip düzenlenmediği otomatik sistemlerce denetleniyor. Uyuşmazlık tespit edildiği anda cezai işlemler başlatılıyor.
Belgesiz Satışa Ağır Yaptırımlar
Belge düzenlemeyenler için ciddi yaptırımlar söz konusu. Her bir kesilmeyen fiş ya da fatura için 20 bin TL’ye kadar ceza kesilebiliyor. Ayrıca, toplam satış tutarının yüzde 10’u oranında bir ceza uygulanıyor. Bu ceza hiçbir koşulda 20 bin TL’nin altında olamıyor.
